ਸਤਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਭੁੱਲ ਤਾਂ ਬੰਦਾ ਖੁਦ ਹੀ ਜਾਂਦਾ,
ਭੁੱਲਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਨੂੰ,
ਪਰ ਭੁੱਲਣਾ ਸੌਖਾ
ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ,
’84 ਵਰਗੇ ਸੱਲ ਨੂੰ...
ਚੀਸ ਉਹਨਾਂ ਜ਼ਖਮਾਂ ਦੀ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੀ ਆ ਜਿਹੜੇ ਭਰ ਜਾਣ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਮਿਟ
ਜਾਵੇ ਪਰ ਜਿਹੜੇ ਜ਼ਖਮ ਅਜੇ ਅੱਲੇ ਹੋਣ, ਰਿਸਦੇ ਹੋਣ ਅਤੇ ਹਰ ਸਾਲ ਉਚੜਨ
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਚੀਸ ਕਿਵੇਂ ਜਾ ਸਕਦੀ ਆ...? ‘ਤੇ ਜਦੋਂ ਚੀਸ ਹੀ ਪੈਣੋਂ ਨਹੀਂ ਹਟੀ ਤਾਂ
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਕਿਵੇਂ ਭੁੱਲ ਸਕਦਾ...? ਜ਼ਖਮਾਂ ਦੀ ਤਾਬ ਝੱਲਕੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਈ ਜੱਦੋ-ਜਹਿਦ ਕਰ ਰਹੇ
ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਕੋਈ ‘ਭੁੱਲ’ ਜਾਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਬੇਵਕੂਫ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ...! ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ
‘ਦੁੱਖ ਵੰਡਾਉਣ ਨਾਲ ਘਟ ਜਾਂਦਾ’ ਪਰ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦੁੱਖ ਵੰਡਾਉਣ ਦੀ ਸੀ ਉਹ ਤਾਂ
ਖੁਦ ਹੀ ਰਿਸਦੇ ਜ਼ਖਮਾਂ ‘ਤੇ ਮੱਲ੍ਹਮ ਦੀ ਬਜਾਏ ਲੂਣ ਛਿੜਕ ਰਹੇ ਨੇ। ਚੰਦਰੇ ਗੁਆਂਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ
ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੁੰਦਾ, ਬੱਸ ਇਹੀ ਕੁਝ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ‘ਤੇ
ਮੁਸੀਬਤ ਦ ਸਮਾਂ ਆਇਆ ਤਾਂ ਗੁਆਂਢੀ ਹਿੰਦੂਵਾਦ ਦੇ ਮੁਦਈ ਨਿਕਲੇ ‘ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਸ਼ਰਮ ਦੀ ਲੋਈ ਲਾਹ
ਸਿੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਵਾਰ ਕੀਤੇ। 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ (ਜਿਸ ਵਿਚ
ਹਿੰਦੂ ਤੇ ਸਿਖ ਦੋਵੇਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ ) ਹੱਕ ਮੰਗ ਰਹੀ ਸੀ, ‘ਤੇ ਇਸ ਮੰਗ ਨੂੰ ਉਚਾਣ ਤੱਕ ਭਾਈ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲਿਆ ਨੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ
‘ਤੇ ਉਹੀ ਅਣਖੀ ਸੂਰਮਾ ਭਾਰਤੀ ਤੰਤਰ ਨੂੰ ‘ਖਤਰਨਾਕ’ ਦਿਸਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ‘ਤੇ ਸਾਰੀ ਕੌਮ ‘ਅੱਤਵਾਦੀ’।
ਕੀ ਕਿਸੇ ਦਾ ਹੱਕ ਖੋਹਣਾ ਅੱਤਵਾਦ ਨਹੀਂ...? ਜੇ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਫਿਰ ਕਿਉਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਤੜਫ ਰਿਹਾ ਸੀ ਇਹ ਗੁਲਾਮ ਭਾਰਤ...?
ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਨੇ ਵੀ ਤਾਂ ਹੱਕ ਹੀ ਖੋਹੇ ਸਨ ਪਰ ਭਾਰਤ ਨੇ ਹਿੰਦੂਵਾਦ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਬਾਕੀ ਸਭ ਪੱਲੇ
ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ। 1984 ਦੇ ਜੂਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਤੰਤਰ ਨੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਬਹਾਨਾ ‘ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ’
ਨੂੰ ਫੜ੍ਹਨ ਦਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਹਮਲੇ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਜੋ ਗੁੰਡਾਗਰਦੀ ਦਾ ਨਾਚ ਕੀਤਾ, ਬੇਦੋਸ਼ੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰਿਆ, ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁੱਕਰਾਂ ਵਿਚ ਇਕੱਠੇ ਕਰ ਕੇ
ਗੋਲੀਆਂ ਮਾਰੀਆਂ, ਇੱਥੋਂ
ਤੱਕ ਕੇ ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਖਸ਼ਿਆ ਗਿਆ.. ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬੇਰਹਿਮੀ
ਨਾਲ ਕਤਲ ਕਰਨਾ ਕਿੱਧਰ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਹੈ...? ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜੋ ਲੋਕ ਇਸ ਅਟੈਕ ਦਾ ਵਿਰੋਧ
ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਕਲੇ, ਉਹਨਾਂ ਤੇ ਉੱਪਰ ਵੀ ਗੋਲੀਆਂ, ਡਾਂਗਾ ਦਾ ਮੀਂਹ ਵਰ੍ਹਾਇਆ।
1984 ਵਿੱਚ ਜੇ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ‘ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਨ ਤਾਂ
ਫਿਰ ਅੱਜ ਬਿਹਾਰ, ਝਾਰਖੰਡ, ਅਸਾਮ, ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਉੱਥੇ ਟੈਂਕਾਂ-ਤੋਪਾਂ
ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਕਤੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਝੋਕੀ ਜਾਂਦੀ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਫੜ੍ਹਨ ‘ਤੇ ਮਾਰਨ ਲਈ...? ਸਿੱਖ
ਤਾਂ ਖੇਤ ਪੱਠਿਆਂ ਦੀ ਭਰੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਵੀ ‘ਮੁਕਾਬਲੇ’ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਕਿਉਂ...?
