ਸਤਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸਭ ਨਾਲੋਂ ਨਵੀਨਤਮ ਧਰਮ ਹੈ, ਇਸਦੀ ਨੀਂਹ ਹੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ
ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਫੋਕੇ ਕਰਮਕਾਂਡ ‘ਤੇ ਕਾਟ ਕਰ ਰੱਖੀ ਸੀ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦਾ ਹੋਕਾ ਦੇਣ
ਵਾਸਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਬਾਨੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਤਕਰੀਬਨ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ। ਬਾਬਰ
ਨੂੰ ਜਾਬਰ ਕਹਿ, ਜ਼ਾਲਮ ਨੂੰ ਜ਼ਾਲਮ ਕਹਿਣ ਦੀ ਜ਼ੁਰੱਅਤ ਦਿਖਾ, ਉਸਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਮਾਨਵਤਾ ਵਿੱਚ ਅਣਖ
ਅਤੇ ਸਵੈਮਾਨ ਨਾਲ ਜਿਉਣ ਦੀ ਜ਼ੁਰੱਅਤ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਦਮ ਸੀ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਬਾਕੀ ਧਰਮਾਂ
ਨਾਲੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰਾ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਧਰਮ ਹੈ, ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਤੁਲਨਾਤਮਕ
ਅਧਿਐਨ ਨਾਲ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੀ ‘ਤਰਕਸ਼ੀਲਤਾ’ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਵਹਿਮਾਂ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ
ਸਾਰੇ ਕਰਮਕਾਂਡਾ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਦ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ
ਨੇ ਜਿਸ
