ਸਤਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਪਿਆ ਹੈ। ਆਕਾਸ਼ ਦੇ ਤਾਰਿਆਂ ਵਾਂਗ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਅਣਗਿਣਤ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸੱਚ-ਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਜਿਸ ਬੇਖੌਫ ਅੰਦਾਜ਼ ਨਾਲ ਚੱਲਦਿਆਂ ਮਾਨਵਤਾ ਨੂੰ ‘ਪਰਮ-ਸੱਚ’ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਉਸੇ ਬੇਖੌਫ ਅਤੇ ਅਡੋਲ ਨਿਸ਼ਚੇ ਨੂੰ ਬਾਕੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੇ ਪੂਰੀ ਸ਼ਿੱਦਤ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਤੋਰਿਆ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਇਸੇ ਸਿਧਾਂਤ ਉੱਪਰ ਚੱਲਦਿਆਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਮਾਨਵਤਾ ਦੇ ਭਲੇ ਅਤੇ ਅਣਖ ਲਈ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਗੜ੍ਹੀ ਅੱਜ ਵੀ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦੀ ਹੈ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਬੁਲੰਦ ਹੌਸਲਿਆਂ ਅਤੇ ਪਹਾੜ ਜਿੱਡੇ ਦਿਲ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੀ, ਉਹ ਕੁਰਬਾਨੀ ਜੋ ਨਾ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਉਹ ਕੁਰਬਾਨੀ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਅਸੀਂ ਸੁਪਨੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੋਚ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ, ਸਬਰ ਦੀ ਇੰਤਹਾ ਕਰਦੀ ਉਹ ਮਹਾਨ ਕੁਰਬਾਨੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਆਪਣੇ ਮਹਾਨ ਪਿਤਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਜ਼ੁਲਮ ਦਾ ਮੂੰਹ ਮੋੜਨ ਲਈ ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਂਕ,ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੇਣ ਲਈ ਤੋਰਨਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ‘ਜਿਗਰ ਦੇ ਟੋਟਿਆਂ’ ਨੂੰ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਜਾਮ ਪੀਣ ਲਈ ਭੇਜਣਾ ਸੀ।
